Η υποστηρικτική – παρηγορητική φροντίδα στο σπίτι εκφράζει ό,τι πιο αξιοπρεπές και ιδανικό οφείλει να προσφέρει η Ιατρική στον άνθρωπο. Eίναι η Ιατρική που κάποιες φορές θεραπεύει, πάντα ανακουφίζει και διαρκώς υποστηρίζει τον ασθενή, μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ορισμός
H Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) ορίζει την κατ’ οίκον Νοσηλεία, ως την Παροχή Υγείας στο σπίτι από φροντιστές, επαγγελματίες υγείας, και μη, με σκοπό την προαγωγή, αποκατάσταση και διατήρηση της υγείας, λειτουργικότητας και ευεξίας του ατόμου. Περιλαμβάνει επίσης τη φροντίδα για αξιοπρεπή θάνατο. Την ταξινομεί σε Προληπτική, Θεραπείας-Αποκατάστασης, Χρονίως Πασχόντων και Ανακουφιστική – Παρηγορητική.
Η Ανακουφιστική Παρηγορητική Φροντίδα απευθύνεται σε ασθενείς, κυρίως καρκινοπαθείς, κάθε σταδίου, αλλά και σε ασθενείς με χρόνια νεφρική, αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια, πρόσφατα χειρουργημένους, ασθενείς με έλκη, στομίες και κατακλίσεις, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνιο ψυχολογικό ή νευρολογικό νόσημα, ηλικιωμένους και με αναπηρία, ΑΕΕ & ΑΙDS. Τελευταία απευθύνεται και
σε καρκινοπαθή παιδιά τελικού σταδίου.
Η ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α., ως επιστημονική εταιρεία, οφείλει να εκθέσει τις βασικές αρχές και αξίες, που πρέπει να διέπουν τη λειτουργία της Κατ’Οίκον Νοσηλείας. Επειδή όμως, το πεδίο ασθενών είναι ευρύ, θα περιοριστεί στην Κατ’Οίκον Νοσηλεία Καρκινοπαθών ασθενών, που αποτελούν άλλωστε και το μεγαλύτερο ποσοστό (80%) ατόμων, που πραγματικά την έχουν ανάγκη.
Γενικό πλαίσιο
Προκειμένου να γίνει καθημερινότητα η «άριστη φροντίδα» ασθενών με πτωχή πρόγνωση, θα πρέπει κατά τη χάραξη στρατηγικής υγείας, να συνυπολογιστούν, τόσο οι ανάγκες και επιθυμίες του ασθενούς (καταναλωτή), όσο και οι δυνατότητες του δεδομένου συστήματος Υγείας.
Οι ασθενείς επιθυμούν να αντιμετωπίζονται:
• Με αξιοπρέπεια και σεβασμό, σαν συγκεκριμένα άτομα
• Να έχουν εμπιστοσύνη στο σύστημα Υγείας και να υπολογίζουν σ’αυτό
• Να τους εξασφαλίζεται σωστή πληροφόρηση (ασθένεια – παροχές)
• Να τους εξασφαλίζονται πολλές επιλογές φροντίδας, αλλά και η δυνατότητα επιλογής
• Να αντιμετωπίζονται παράλληλα, όλες οι διαστάσεις και επιπτώσεις της νόσου και θεραπείας (σωματικές, πνευματικές, ψυχικές, κοινωνικές)
• Να τους εξασφαλίζεται συνέχεια στη θεραπεία και φροντίδα
Το σύστημα Υγείας ακόμη και όταν δεν μπορεί να εξασφαλίσει ίαση θα πρέπει να παρέχει:
• Καλή ιατρική φροντίδα, με διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις, που να βασίζονται σε ενδείξεις και σε αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα και να μην επιταχύνουν την εξέλιξη της νόσου
• Να εξασφαλίζει δομές (Παρηγορητική Φροντίδα στο Νοσοκομείο, Φροντίδα Ξενώνα, Κατ’Οίκον Νοσηλεία, Επείγοντα)
• Να εξασφαλίζει διαχρονική φροντίδα, σε όλες τις δομές και βαθμίδες περίθαλψης
• Να εξασφαλίζει συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στην φροντίδα του ασθενούς (δουλειά ομάδας)
• Να υπάρχει δυνατότητα πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων
• Να παρέχει πληροφόρηση και συμβουλευτική υποστήριξη
• Να παρέχει προγράμματα εκπαίδευσης
• Να αξιοποιεί κάθε προσφορά εκτός του συστήματος Υγείας και να την εντάσσει στην υπηρεσία του ασθενούς (εθελοντισμός, Εκκλησία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, δωρητές κ.ά.)
Η Μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθείται, για την υλοποίηση όσων αναφέρθηκαν, συνοψίζεται στον άξονα: ορίζω τον πληθυσμό – εκτιμώ τις ανάγκες – προγραμματίζω – συνεργάζομαι – επανελέγχω- επαναπροσδιορίζω.
Κατ’Οίκον Νοσηλεία: παράμετροι επιλογής
Το 50 – 75% των ασθενών με καρκίνο επιθυμούν την νοσηλεία στο σπίτι. Πλησιάζοντας όμως το τέλος, ασθενείς και συγγενείς επιθυμούν τη νοσηλεία σε νοσοκομείο ή ξενώνα. Εκφράζουν έτσι την ανασφάλεια που αισθάνονται πριν το τέλος, καθώς και την έλλειψη εμπιστοσύνης στην παροχή Κατ’Οίκον Νοσηλείας, η οποία στη χώρα μας άλλωστε, δεν έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα, δεδομένου ότι δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτή από την πολιτεία, η μεγάλη της συμβολή στη Φροντίδα.
Στη διάρκεια του τελευταίου χρόνου της ζωής τους οι ανάγκες και απόψεις ασθενών και συγγενών, σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, μεταβάλονται, οι δε επιθυμίες των ασθενών είναι δύσκολο να καταγραφούν. Ωστόσο μετά από έρευνα έχουν καταγραφεί οι παράμετροι που επηρεάζουν την απόφαση των ασθενών για Κατ’Οίκον Νοσηλεία.
Αυτές είναι
• Ο βαθμός οργάνωσης και ποιότητας Κατ’Οίκον Νοσηλείας
• Το κόστος (εάν δεν καλύπτεται από ασφαλιστικό φορέα)
• Φύλο (γυναίκες>), ηλικία (νέοι>)
• Οικογενειακή κατάσταση (παντρεμένοι>), κοινωνικοοικονομικό status (πλούσιοι<) • Εθνικότητα, θρήσκευμα (δυτικές κοινωνίες <) • Βαθμός ελέγχου συμπτωμάτων πόνου • Υποκείμενη παθολογία • Χρονική απόσταση από το τέλος (>8μήνες)
• Άγχος στο περιβάλλον του ασθενούς
• Επάρκεια οικογενειακού γιατρού – πρωτοβάθμιας περίθαλψης
• Διαθεσιμότητα, επάρκεια νοσηλευτών
• Επάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής στο σπίτι
Βασικές αρχές
Οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν την Κατ’Οίκον Νοσηλεία είναι:
• Εκπαίδευση της ομάδας (γιατρός – νοσηλευτής – ασθενής – συγγενείς)
• Καθορισμός πληθυσμού προς εξυπηρέτηση από άποψη παθολογίας (είδος – στάδιο νόσου), από άποψη γεωγραφικής κατανομής (ασθενείς συγκεκριμένου νοσοκομείου – συγκεκριμένου Κέντρου Πόνου – Παρηγορητικής Φροντίδας - κάτοικοι μιας περιοχής)
• Καθορισμός υπευθύνων (ρόλος και αρμοδιότητες)
• Καθορισμός (α) ιατρικών – νοσηλευτικών πράξεων (β)κριτηρίων μετακίνησης- διακομιδής (σε νοσοκομειακά επείγοντα, μονάδα Πόνου – Παρηγορητικής Φροντίδας, νοσοκομειακή κλινική κλπ) (γ) κριτήρια χορήγησης τελικής καταστολής (δ) κριτήρια διακοπής θεραπείας, σίτισης, ενυδάτωσης (Do not Resusitate (DNR) στάδιο)
• Διακίνηση πληροφορίας σχετικής με τον ασθενή (θεράπων – οικογενειακός γιατρός ή γιατρός Κατ’Οίκον Νοσηλείας – ασθενής, οικογένεια και ανάστροφα) μέσω κάρτας ασθενούς – κάρτας αναφοράς – ημερολόγιο ασθενούς – οικογένειας – ερωτηματολόγια κ.ά.
• Οργάνωση κέντρου (σταθμός) διανομής προσωπικού
– αναφοράς της πληροφορίας (χώρος – τηλ/κή γραμμή – Η/Υ)
• Διαθεσιμότητα φαρμάκων (α) kit Κατ’Οίκον Νοσηλείας (β) κατάλογος φαρμακείων 24ωρου (γ) απόθεμα φαρμάκων – φύλαξη
• Διαθεσιμότητα συσκευών χορήγησης φαρμάκων, άνεσης στο σπίτι
• Δίκτυο ψυχοκοινωνικής υποστήριξης (ψυχολόγος – κοινωνικός λειτουργός)
• Ειδική φροντίδα (φυσιοθεραπεία, βελονισμός, massage κ.ά)
• Μεταφορά (εξασφάλιση αυτοκινήτου, εξοπλισμού, ασφάλεια)
• Προγραμματισμός: αποφυγή κρίσεων (proactive) – διαχείριση κρίσεων (reactive)
• Χρόνος: 24ωρη νοσηλευτική κάλυψη – ιατρική συμβουλή – αντικατάσταση ανάπαυλας
• Αξιοποίηση εθελοντών (κριτήρια, εκπαίδευση, όρια)
• Ενημέρωση κοινού
• Έλεγχος ποιότητας – απόδοσης (6μηνος απολογισμός– καταγραφή προβλημάτων – στατιστική -επαναπροσδιορισμός στόχων κ.ά.)
Προτάσεις – Μοντέλα
Η τεράστια αύξηση του κόστους της νοσηλευτικής περίθαλψης, η ανάγκη αναβαθμισμένων υπηρεσιών Υγείας και η σημαντική αλλαγή της κοινωνικής δομής, επέβαλαν τις τελευταίες δεκαετίες, την αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων φροντίδας.Οι υπηρεσίες Κατ’Οίκον Νοσηλείας, αποτελούν μια απάντηση στις παραπάνω διαπιστώσεις, εξασφαλίζοντας, αφενός, ελάττωση του κόστους (1/5 του νοσοκομειακού κόστους στην περίθαλψη), αφετέρου, αύξηση της ικανοποίησης του ασθενούς και της οικογενείας του, λόγω της ανθρωποκεντρικής φιλοσοφίας που τις διέπει.
Στις διάφορες χώρες του Δυτικού κόσμου η χρηματοδότηση της Κατ’Οίκον Νοσηλείας γίνεται από κλάσμα του προϋπολογισμού για την Υγεία και σε μεγάλο βαθμό από χορηγίες – δωρεές και οικονομική προσφορά της Εκκλησίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η Κατ’Οίκον Νοσηλεία πληρώνεται από τους καταναλωτές (ασθενείς) ή τον εργοδότη, οι οποίοι εν συνεχεία αποζημιώνονται από τον ασφαλιστικό φορέα (κρατικό ή ιδιωτικό).
Αυτό προϋποθέτει την κοστολόγιση των πράξεων της Κατ’Οίκον Νοσηλείας καθώς και την αναγνώρισή της ως μοντέλο παροχής υγείας.
Στη χώρα μας υπάρχει νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία τέτοιων υπηρεσιών:
Η νομολογία περιλαμβάνει:
• Νόμος 2071/’92 άρθρο 28,29,30
• Νόμος 2519/’97 άρθρο 21
• Νόμος 2899/’01 παρ.3 άρθρο 1
• Νόμος 3106/’03 παρ Β2 άρθρο 7
• ΦΕΚ 323/’04
• ΦΕΚ 213/’05
• 5ος άξονας δράσης (δράση 4), Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο (2008-2012) (διαδικασία υποβολής στο Ελληνικό Κοινοβούλιο για έγκριση σε εξέλιξη)
Παρόλα αυτά η Κατ’Οίκον Νοσηλεία δεν έχει αναπτυχθεί.
Σήμερα λειτουργούν θεσμοθετημένα, στα πλαίσια του Εθνικού Συστήματος Υγείας, υπηρεσίες Κατ’Οίκον Νοσηλείας
• Νοσοκομείο Μεταξά (’79)
• Νοσοκομείο Αγ. Αναργύρων (’86)
• Νοσοκομείο Δράμας (’90)
• ΕΕΣ (’90)
• Κέντρο Υγείας Κυνουρίας - Αργολίδος
• Αγροτικό Ιατρείο Αγ. Θεοδώρων – Κόρινθος
• Εθελοντικά, Αρεταίειο Νοσοκομείο – Πρωτοβουλία Κέντρου Πόνου και Παρηγορητικής Φροντίδας Α’ Αναισθησιολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών (’94-08)
Στα πλαίσια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας υπάρχουν πλέον, πολλές ανάλογες υπηρεσίες, οι οποίες καλύπτονται από τον ατομικό οικονομικό προϋπολογισμό, επιβαρύνοντας τους ήδη ασφαλισμένους, σε κάποιο ασφαλιστικό φορέα,ασθενείς
3ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΩΝ
Υπεύθυνος για το άρθρο εκ μέρους της ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α:
Ε. Αλεξοπούλου – Βραχνού, μέλος του Δ.Σ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου